Số vụ giết người liên quan đến nghi phạm trẻ em ở Thụy Điển đã tăng vọt trong năm qua, tăng từ 31 vụ trong tám tháng đầu năm 2023 lên 102 vụ trong cùng kỳ năm nay. Trẻ dưới 15 tuổi đang là đối tượng tuyển dụng cho các băng đảng ở Thụy Điển vì chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Làn sóng bạo lực băng đảng được thúc đẩy bởi cuộc tranh giành quyền lực giữa Foxtrot, một trong những mạng lưới tội phạm có tổ chức lớn nhất Thụy Điển và phe đối thủ Dalen. Cả hai đều buôn bán ma túy và chịu trách nhiệm cho hàng trăm vụ nổ súng.
Chuyên gia cho rằng mạng xã hội đóng vai trò chính trong sự gia tăng tội phạm. Những kẻ quản lý băng đảng đã đăng “hợp đồng chém giết” lên các diễn đàn trực tuyến như thể chỉ là nhiệm vụ trong trò chơi điện tử.
Lisa dos Santos, một công tố viên Thụy Điển, cho hay mafia không còn giống như trước đây, không sử dụng điện thoại được mã hóa trên một mạng lưới khép kín. “Bây giờ bạn có thể tham gia một băng đảng trên Snapchat và rủ nhau đi giết người bằng kiểu nói thản nhiên, ví dụ ‘có ai đi đánh bom hôm nay không’, ‘ai rảnh chơi đi bắn vài thằng ở Stockholm nào'”.
Cuộc đột kích vào một sào huyệt điều hành mạng lưới giết người thuê tại Tây Ban Nha hồi đầu tháng 11, dẫn đến nhiều cuộc bắt giữ khác. Video: La Opinión de Málaga
Hôm 21/11, lực lượng cảnh sát quốc gia Tây Ban Nha cho hay bắt một cậu bé 14 tuổi và cha mẹ, đều là công dân Thụy Điển, tại nhà riêng của họ ở Alicante. Cậu bé và người cha bị cáo buộc điều hành mạng lưới giết người thuê.
Theo cảnh sát, cậu bé 14 tuổi, “đóng vai trò chủ chốt trong việc tuyển dụng”. Ngôi nhà của gia đình này được thiết lập như một trung tâm chỉ huy.
Cậu bị cáo buộc đã tuyển dụng những đứa trẻ qua Telegram, cung cấp thông tin chi tiết và hướng dẫn về mục tiêu cũng như tổ chức giao vũ khí và chất nổ. Mức giá cho một “hợp đồng” từ 20.000 đến 50.000 euro (530 đến 1,3 tỷ đồng).
Từ đây, cảnh sát bắt đầu điều tra tổ chức đứng sau kế hoạch này và phát hiện ra một mạng lưới giết người thuê với sát thủ tuổi vị thành niên. Đây là lần đầu tiên một tổ chức sử dụng trẻ em làm sát thủ bị phát hiện ở Tây Ban Nha.
Trẻ em ở Orebro, Thụy Điển. Tại nơi này, cảnh sát cho biết một số trẻ em đang bị các băng đảng chiêu mộ vào nhiều hoạt động phi pháp. Ảnh: France 24
‘Những đứa trẻ không khóc’
Cảnh sát Thụy Điển lo ngại về độ tuổi còn quá trẻ của những kẻ giết người theo hợp đồng và sự vô cảm chúng thể hiện khi bị bắt. “Nhiều cháu trong số này rất bình tĩnh, không khóc, không nói gì”, Carin Götblad, cảnh sát trưởng tại Stockholm thuộc Cục Điều hành Quốc gia cho biết.
Một cậu bé 11 tuổi bị bắt mới đây trong đường dây sát thủ thiếu niên đã công khai sự háo hức lên Instagram. Trong nhóm Telegram của băng nhóm, cảnh sát phát hiện một loạt ảnh chụp màn hình của chúng, trong đó có tạo dáng với vũ khí, một số để ngực trần hoặc đeo mặt nạ trùm đầu.
Khi bị thẩm vấn, cậu bé nói “không sợ hãi” trước những việc đã làm.
Theo báo cáo của Hội đồng Quốc gia Phòng chống Tội phạm (BRA), một số trẻ em thậm chí còn tìm đến các “hợp đồng sát thủ” vì cần tiền, sự công nhận hoặc cảm giác được thuộc về một tổ chức nào đó…
Các chuyên gia cho biết chúng bị thu hút bởi những bộ quần áo hào nhoáng cũng như lời hứa về lòng trung thành bất diệt.
“Chúng có thể không hiểu hết hậu quả của những gì đã làm, nhưng nếu bạn 14 tuổi và bắn vào đầu một người thì phải hiểu rằng người này sẽ chết”, bà Carin Götblad bình luận.
Nhiều trẻ em có xuất thân từ gia đình di cư, chẳng hạn như những trẻ đến Thụy Điển trong cuộc khủng hoảng người tị nạn năm 2015. Một số trẻ đã không hòa nhập được vào xã hội Thụy Điển và đó là “một phần” của bài toán, bà Carin Götblad nói.
Evin Cetin, tác giả của một cuốn sách về các băng đảng thanh thiếu niên và là cựu luật sư người Thụy Điển, cho rằng những đứa trẻ này giống “trẻ em lính” hơn là những tên tội phạm đơn thuần, do cách chúng được dụ dỗ và huấn luyện.
Bà Evin Cetin cho rằng nạn buôn bán ma túy, cùng với tình trạng nghèo đói ở thành thị và cảm giác xa lánh sâu sắc ở một số cộng đồng người di cư và tị nạn đang làm trầm trọng thêm vấn đề. Nhiều trẻ em đang làm sát thủ thường bắt đầu con đường phạm tội bằng việc buôn bán ma túy khi 12 hoặc 13 tuổi và sau đó trở nên nghiện ngập.
Trong quá trình nghiên cứu, bà Evin Cetin kể đã gặp những thanh niên có quan điểm cực kỳ hư vô về triển vọng cuộc sống của họ. Một người đã hỏi bà: “Tôi không quan tâm đến cuộc sống của chính mình, vậy tại sao tôi phải quan tâm đến cuộc sống của người khác hoặc cuộc sống của xã hội?”
Chính phủ Thụy Điển đã áp dụng những bản án nghiêm khắc hơn với trẻ em là thành viên băng đảng nhưng chưa giải quyết gốc vấn đề là hoạt động tuyển dụng băng đảng trên mạng xã hội, tình trạng thiếu hòa nhập trong xã hội và không bản chất quốc tế của các băng đảng.
‘Kết thúc đời lang bạt’
Không phải tất cả kẻ giết người theo hợp đồng tuổi teen ở Thụy Điển đều thoát sự trừng phạt của luật pháp. Tội phạm trên 15 tuổi bị kết án sẽ bị giam giữ tại các trại cải tạo dành cho tội phạm trẻ tuổi do Hội đồng chăm sóc quốc gia Thụy Điển (SiS) điều hành.
Một trong những ngôi nhà dành cho thanh thiếu niên đó có tên Klarälvsgården, nằm sâu trong vùng nông thôn rộng lớn, đầy sông ngòi của miền tây Thụy Điển. Đây từng là nhà tù dành cho những người trốn quân dịch Thụy Điển, giờ đây là nơi giam giữ các thành viên băng đảng trẻ em.
“Klarälvsgården là “điểm cuối” cho những thanh niên này, trước khi bị lạc vào tay các băng đảng mãi mãi”, Stefan Fjällklang, một nhà tâm lý học của SiS cho biết.
Khoảng một năm rưỡi trước, khoảng 70 thanh thiếu niên bị giam giữ trên toàn bộ mạng lưới SiS. Hiện tại, các ngôi nhà dạng này đang giam giữ hơn 180 trẻ em, gấp đôi sức chứa tối đa.
Ngôi nhà Klarälvsgården có sân bóng đá, phòng học và sân bóng rổ. Ảnh: Telegraph
Các ngôi nhà dành cho thanh thiếu niên được bao quanh bởi hàng rào mắt cáo cao, có dây thép gai. Hầu hết cửa chỉ có thể được mở bởi nhân viên làm nhiệm vụ và có một phòng xử án tại chỗ – nơi những thanh thiếu niên tham dự các phiên tòa hình sự qua liên kết video.
Ông Fjällklang cho biết: “Rất nhiều trẻ em đến SiS và chúng tôi thực sự không chuẩn bị cho điều đó, nhưng đó là thực tế. Ba, bốn năm trước, việc bọn trẻ bị buộc tội tàng trữ vũ khí sẽ khiến chúng ta phải nhíu mày. Mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội, sự vô cảm của những người liên quan, tệ hơn trước đây. Và độ tuổi đang giảm xuống”.
Andreas Gustafsson, trưởng nhóm tại nhà thanh thiếu niên SiS ở Hässleholm cho rằng, đây là một vấn đề phức tạp và không có cách giải quyết nhanh chóng. “Đôi khi những cậu bé này dính líu sâu vào các mạng lưới tội phạm và không thể thoát ra được ngay cả khi chúng muốn”.
Vì giải quyết vấn đề đòi hỏi chính sách lâu dài, trong lúc chờ đợi thay đổi, một số giáo viên đang tự mình giải quyết vấn đề, làm việc suốt ngày đêm để theo dõi học sinh nhằm phát hiện những dấu hiệu cảnh báo rằng các em đang bị các băng đảng lôi kéo.
Ở vùng ngoại ô phía tây bắc Stockholm, Nina Frödin là phó hiệu trưởng của một trường trung học, chuyên giúp đỡ thanh thiếu niên ở những khu vực do băng đảng kiểm soát.
Trường của cô Frödin có trụ sở tại Kista, nơi có khoảng 80% dân số có nguồn gốc di cư. Bản thân ngôi trường rất sáng sủa và vui vẻ, với những học sinh trò chuyện bên cạnh tủ đựng đồ và lịch sự chào đón du khách.
“Những gì chúng tôi cố gắng làm ở đây, và đã thành công, theo cảnh sát, là tạo ra bầu không khí ấm áp. Chúng tôi ôm hôn bọn trẻ mỗi ngày, chúng tôi nói chuyện với chúng, và cố gắng phân tích đúng sai với chúng. Một số người trong chúng tôi đưa cho các cháu số điện thoại riêng của mình để gọi khi cần hỗ trợ, điều này nguy hiểm và không bình thường, nhưng chúng tôi phải tạo ra sự khác biệt”, cô Frödin nói.
Các học sinh ở đây cũng được trường giao những công việc có lương để họ không cần phải tìm kiếm tiền nhanh chóng từ các băng đảng, chẳng hạn như sửa chữa đồ đạc bị hỏng, cắt cỏ, công việc lau dọn đơn giản, chủ yếu để giữ học trò gần thầy cô nhiều thời gian nhất có thể.
Hải Thư (Theo Telegraph, France 24)
